Elk jaar weer stijgt het aantal mensen dat in ons land een nieuw bedrijf begint. Maar één groep ondernemers groeide afgelopen jaar ineens heel hard: de Chinezen.

In 2013 begonnen ruim 150.000 mensen een nieuw bedrijf, dertien procent meer dan in 2012.

Op zich al opvallend nieuws, maar één statistiek was intrigerend: vooral het aantal Chinese starters is ‘spectaculair toegenomen’.

Relatief gezien dan; in absolute aantallen is het misschien niet heel indrukwekkend. In 2012 waren er 463 starters van Chinese afkomst, in 2013 waren dat er 809. Toch een toename van maar liefst 74 procent.

De eerstvolgende groep buitenlandse starters, Antillianen, nam toe met 36 procent. Dus de vraag is: waarom ineens zoveel meer Chinezen?

Chinezen willen internationaliseren

Het grootste deel van de Chinese starters, ongeveer een derde, vestigde zich in Zuid-Holland. Advocate Patty Yuen is vice-voorzitter van de Vereniging Chinese Ondernemers Rotterdam en omgeving (VCOR). Haar bedrijf richt vaker ondernemingen op voor mensen die hier komen. Heeft zij enig idee waar die nieuwe Chinezen vandaan komen?

“In China is de economie in opkomst. Veel Chinezen willen internationaliseren, verder gaan dan alleen China. Ik vind die stijging hier niet zo vreemd", zegt Yuen. "Als je bedenkt hoeveel Chinezen er zijn, dan is dit maar een heel klein beetje meer. Een paar honderd bedrijven heb je al heel snel bij elkaar.”

Horeca en groothandel

De Kamer van Koophandel (KvK) weet alleen dat de helft van de Chinese starters in 2013 een bedrijf is begonnen in de horeca. De tweede grootste sector zijn de groothandels. "Dat klinkt toch wel als standaard Chinese immigranten, als versterking", meent Frank Pieke, hoogleraar Modern China Studies in Leiden.

"Chinese restaurants zijn gaan diversificeren en upgraden. Het is niet meer huis-tuin-en-keuken-eten, maar meer specialiteiten en voor een hoger marktsegment. Blijkbaar zitten er nog goede marges in de horeca, anders zouden de immigranten niet meer komen."

Naar Nederland gekomen of hier geboren?

Er zijn nu in totaal 6.598 Chinese ondernemers in Nederland. Het gaat daarbij om mensen die in China geboren zijn. De KvK registreert tweede- en derde-generatie Chinezen als Nederlander en dus niet als buitenlandse ondernemer. Maar Patty Yuen betwijfelt of de nieuwe starters wel echt mensen zijn die uit het buitenland naar hier zijn gekomen.

"Chinezen die hier een bedrijf op willen zetten, zijn vaak vertegenwoordigers van moederbedrijven in China die de Europese markt willen verkennen", aldus Yuen. "Chinezen die hierheen komen om een restaurant te beginnen, krijgen helemaal geen verblijfsvergunning meer. Misschien is het dus toch tweede generatie, of het moet gaan om gezinshereniging."

Chinese studenten

De kersverse Chinese starters zijn dus volgens de KvK-registratie niet hier geboren – maar als je hier het zoveelste Chinese restaurant wil beginnen, kom je Nederland niet in. Hoe het kan dat de helft van de Chinese starters dan toch in de horeca zit, blijft zonder verder onderzoek een klein mysterie.

"Om te weten waarom er meer Chinese bedrijvigheid bijkomt, zou je moeten kijken naar de aard van die bedrijven. Het beeld dat Chinezen veelal in de horeca zitten klopt wel, maar het is allang niet meer zo eenzijdig", stelt hoogleraar Pieke. "De sterkst groeiende migratiestroom zijn niet die restaurant-Chinezen, om het maar plat te zeggen, maar Chinese studenten die hier komen studeren. Maar ik vind het wel jammer dat die nieuwe bedrijven nog steeds vooral horeca zijn. Ik had gehoopt dat er eindelijk meer investeringen uit China zouden komen."

Verblijfstatus krijgen is grote ramp

Volgens Patty Yuen is dat ook onze eigen schuld. "Er zijn flink wat belemmeringen om je in Nederland te kunnen vestigen. Inschrijven bij de KvK kan iedereen, maar een verblijfstatus krijgen om hier te werken is een vrij grote ramp."

"Grote bedrijven hebben het makkelijk, maar kleinere mkb'ers komen er heel moeilijk tussen. Ergens begrijp ik het wel, maar het is ook jammer", vindt Yuen. "De Nederlandse economie staat op een heel laag pitje. Als Europa zo verlegen zit om investeerders, waarom zou je dan niet tot een bepaalde regeling kunnen komen voor Chinese ondernemers die hier willen investeren?”

Het is een kwestie van geven en nemen, vindt ze. “Je kunt niet alleen maar een zakenvisum geven, vragen om investeringen en dan zeggen 'ga maar weer weg'. Het gaat om guānxì, 關係, het Chinese woord voor je persoonlijke netwerk.”

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl